شاید این تصور رو داشته باشید که اتوکلاوهای دندانپزشکی برای استریل کردن همه قطعات به کار میروند و یا این اینکه فکرکنید که اتوکلاوها همگی یک مدل هستند. اما اینطور نیست! با ما همراه باشید :

اتوکلاو دندانپزشکی چیست؟

از اتوکلاو دندانپزشکی برای استریل کردن و میکروب زدایی در مراکز دندانپزشکی استفاده می‌شود. روش‌های مختلفی برای استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی وجود دارد که روش استفاده از بخار بهترین روش است. با وجود اینکه آسیب رسانی کمتری نسبت به وسایل دارد، اما برای همه تجهیزات نمی‌توانیم استفاده کنیم. اتوکلاو بر اساس فشار و دما وسایل را استریل می‌کند.

در این مقاله توضیحات لازم در مورد انواع اتوکلاو دندانپزشکی و اجزای آن و نحوه عملکرد این دستگاه را زبان ساده بیان کردیم.

انواع اتوکلاو دندانپزشکی

با توجه به نوع ابزارآلات به منظور صحت عملکرد استریلیزاسیون، اتوکلاوها در سه کلاس N و S و B قرار می‌گیرند.

اتوکلاو کلاس N

این نوع اتوکلاو ابزار جامد و صاف و بدون پوشش را استریل می‌کند. تضمینی برای استریل ابزارهای حفره دار و توخالی (مثل توربین دندانپزشکی) و پوشش دار (پارچه یا کاغذهای مدیکال) وجود ندارد.

اتوکلاو کلاس S

این اتوکلاو لوازم حفره دار، پوشش دار یا بدون پوشش جامد و گاز تک لایه و مواد نساجی مانند پارچه را می‌تواند استریل کند. وسایلی را که این دستگاه می‌تواند استریل کند توسط کارخانه سازنده مشخص شده و دارای پمپ وکیوم می‌باشد. همچنین دارای سیکل خشک کن است.

اتوکلاو کلاس B

به دلیل وجود پمپ وکیوم و چندین مرحله سیکل وکیوم برای از بین بردن تمام میکراورگانیسم‌ها کاملترین نوع اتوکلاو موجود است.

اجزای اتوکلاوهای دندانپزشکی

چمبر:

مخزن اصلی اتوکلاو است که تجهیزات و مواد در آن قرار می‌گیرند. حجم آن بین 15 تا 25 لیتر است. جنس آن ورق فولادی و تمام استیل و رنگ آن الکتروستاتیک ضدخش است.

درب اتوکلاو:

قبل از روشن کردن دستگاه باید درب آن بسته شود و تا آخر فرآیند استریل کردن نباید باز شود. (حتما علت اون رو درک میکنید! : بخاطر از دستن رفتن فشار درون اتوکلاو)

میکروسوئیچ درب:

میکروسوئیچ برای جلوگیری از باز شدن درب اتوکلاو و پایین آوردن فشار کاربرد دارد. وقتی درب دستگاه بسته شد اجازه استارت زدن را به دستگاه می‌دهد.

رادیاتور:

بخار به مایع تبدیل می‌شود و از میله فنری و مارپیچ رد می‌شود که به آن رادیاتور می‌گوییم.

مخزن آب اصلی:

برای تولید بخار آب مقطر در مخزن اصلی قرار می‌گیرد.

مخزن آب مصرف شده:

بعد از تمام شدن فرآیند استریل بخار موجود در چمبر به آب تبدیل می‌شود و در این مخزن نگهداری می‌شود.

سوپاپ اطمینان :

برای کنترل میزان فشار کاربرد دارد و در پشت دستگاه تعبیه شده است. اگر فشار بیشتر از حد مجاز تعیین شود، باز می شود و باعث کاهش فشار می‌گردد.

دماسنج یا سنسور دما :

سنسوری داخل و دور چمبر قرار دارد که دمای لحظه‌ای سیکل استریلیزاسیون را نشان می‌دهد.

ترموستات ایمنی:

برای کنترل دما کاربرد دارد و وقتی دما بیشتر از حد مجاز می‌رود، جریان برق قطع می‌شود.

فیتینگی:

آب داخل چمبر را پر و خالی می‌کند.

فیلتر آنتی باکتریال:

برای فیلتر کردن هوا استفاده می‌شود.

شیر برقی:

از شیر برقی برای باز و بسته شدن ورودی و خروجی آب و هوا استفاده می‌شود و در انواع مختلف موجود است.

نحوه عملکرد اتوکلاو

چند دقیقه اول فشار بالا نمی‌رود و در این زمان یک پیش گرمایش ایجاد می‌کند که preheating time می‌گوییم. بعد از این مرحله سه مرتبه وکیوم داریم. پمپ وکیوم روشن می‌شود، شیر برقی ها هوا را رد می‌کنند و وکیوم صورت می‌گیرد و در نهایت به کندانسون یا رادیات ما می‌رسد.

هوای گرم تبدیل به مایع می‌شود و به آب هدر رفته می‌رود. در مرحله بعد فشار در چمبر با تزریق بخار بالا می‌رود. حدود 5 تا 20 دقیقه مرحله اصلی استریل کردن طول می‌کشد. بر اساس استاندارد تعیین شده در دمای 134 درجه سانتیگراد و فشار حدود 2/2 بار یا در دمای 121 درجه سانتیگراد و فشار 1/16 بار، اتوکلاو می‌تواند استریلیزاسیون را انجام دهد.

مشکلات رایج در اتوکلاو دندانپزشکی

مشکل آبگیری در اتوکلاو ها خیلی رایج هست و معمولا دلایل مشترکی دارد:

1. عدم وکیوم مناسب در سیکل قبلی
2. عدم فرمان از طرف برد
3. خرابی شیربرقی آبگیری
4. بحث عدم سنس کردن از طرف سنسور آبگیری
   و …

عدم آبگیری اتوکلاو منجر به بروز چه ارورهایی می‌شود؟

1. 
   عدم وکیوم مناسب در سیکل وکیوم
2. خرابی شیر برقی‌های مربوطه
3. گرفتگی مسیر مخزن آب تا بویلر

پایان

در این مقاله خلاصه‌ای از توضیحات انواع اتوکلاو دندانپزشکی و اجزای آن مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مختصر توضیحاتی درباره نحوه عملکرد دستگاه داده شد.